Duurzaam Ontbijt: hoe bouwen we samen aan een kli­maat­recht­vaar­di­ge stad?

Op 10 december 2025, de Dag van de Rechten van de Mens, kwamen bewoners, organisaties en de gemeente samen voor het Duurzaam Ontbijt in The Hague Humanity Hub. Tijdens een plantaardig ontbijt spraken zij over één centrale vraag: hoe bouwen we samen aan een klimaatrechtvaardige stad, waarin iedereen mee kan doen?

Lennart van der Linde, projectleider bij Duurzaam Den Haag, leidde de bijeenkomst. Hij vertelde over het Haags Klimaatakkoord waar bewoners, bewonersgroepen, gemeente, en organisaties samenwerken en zo bijdragen aan een Klimaatneutraal Den Haag in 2030.  Maar hij vertelde ook dat de overgang naar een duurzame stad een nieuw, hoopvol verhaal nodig heeft. Zodat we het oude verhaal dat niet meer werkt kunnen loslaten.

• Lees het hele verslag van het Duurzaam Ontbijt of bekijk de presentatie van 10 december

Echte verandering begint met samen doen

Dat nieuwe verhaal stond centraal in de bijdrage van Kees Klomp, auteur van Ecoliberalisme. 

Kees Klomp vertelde een hoopvol verhaal over verandering. Hij legde uit dat ons huidige systeem, dat vooral draait om groei, geld en individueel succes, niet meer goed werkt. Elk systeem heeft een begin, een periode waarin het groeit en uiteindelijk een einde. Verandering gaat soms langzaam, maar kan ook snel gaan door crises. Volgens Kees gaat zo’n overgang niet alleen over regels of techniek, maar vooral over mensen en wat zij normaal vinden.

Een belangrijk onderdeel van zijn verhaal was het verschil tussen behoeften en begeerten. Behoeften zijn dingen die we echt nodig hebben, zoals eten, wonen en zorg. Begeerten zijn wensen die vaak worden aangepraat door reclame. Slechts 35% van wat we maken en gebruiken is een echte behoefte. Dat is zwaar voor mensen en voor de natuur.

Kees zegt dat we anders naar onszelf moeten kijken. Mensen leven niet alleen voor zichzelf, maar altijd samen met anderen en met de natuur. Voor echte verandering zijn vier stappen nodig: kritiek geven, loslaten, een ander toekomstbeeld maken en dat nieuwe gedrag nu al laten zien. Echte verandering begint volgens Kees Klomp in gemeenschappen die dit samen doen. 

Kees Klomp verwees aan het eind van zijn verhaal naar twee recente manifesten waaraan hij heeft meegewerkt: Hague Appeal for Future Generations (24 okt 2025) en Manifest Eerlijke Economie (3 okt 2025)

Samen leren en doen – het Haags Lab

Joris Wijsmuller van Duurzaam Den Haag bouwde hierop voort. Hij kondigde aan dat in 2026 het Haags Lab voor Klimaatrechtvaardigheid start. In dit lab staan bewoners centraal. Duurzaamheid is volgens hem alleen mogelijk als deze eerlijk is en als iedereen kan meedoen. Het lab wil mensen ondersteunen om samen te leren, besluiten te nemen en actie te ondernemen. Juist ook met groepen die nu vaak niet worden gehoord.

Iedereen toegang tot duurzaamheid

Jeroen Laven van de gemeente Den Haag benadrukte dat de gemeente werkt aan een stad waarin iedereen zich welkom voelt en toegang heeft tot duurzame oplossingen. Niet iedereen heeft dezelfde startpositie, en daar moet beleid rekening mee houden.

Dat werd ook duidelijk in de verhalen uit de stad. Fatma Aktas van stichting Avrasya vertelde hoe vrouwen uit verschillende gemeenschappen worden opgeleid tot energiecoach. Zo bereiken zij ook mensen die moeite hebben met taal of digitale systemen.

Mohammed Bohaloua van het Stagehuis in de Schilderswijk liet zien hoe jongeren bewoners helpen hun huis te verduurzamen, terwijl zij tegelijk werkervaring en inkomen opdoen. Door letterlijk achter de voordeur te komen, worden zorgen van bewoners serieus genomen.

Verbinding en een gezamenlijke richting

Marija Pop Trajkova van The Hague Humanity Hub liet zien hoe lokale en internationale thema’s samenkomen. Klimaatrechtvaardigheid gaat niet alleen over uitstoot, maar ook over mensenrechten en solidariteit.

Tot slot spraken Gerrit Jan van ’t Veen en Elly Rijnierse over de Haagse Donut: een toekomstbeeld voor een eerlijke economie binnen de grenzen van de aarde. Hun boodschap was duidelijk: echte verandering ontstaat van onderaf, in gemeenschappen die samen werken aan iets dat verbindt.

Ga ook in gesprek

Het mooie aan het Duurzaam Ontbijt is het gesprek dat ontstaat tussen de deelnemers. Er is ruimte voor vragen, gesprekken en uitwisselen van ideeën. De onderwerpen zijn per keer verschillend. Wil je dat we je uitnodigen voor het volgende ontbijt? Meld je dan aan bij Lennart: lennart@duurzaamdenhaag.nl