'Den Haag is hongerig naar lokale biologische groenten'

Bij Lekkernassûh kunnen deelnemers elke week bij vier pop-up markten in Den Haag lokale, biologische groentepakketten kopen. De biologische groenten (en soms het fruit) uit deze pakketten komen van boeren uit de regio. Als afnemer zie je ook precies bij welke boer je spullen vandaan komen. Daarnaast runnen ze een verpakkingsvrije winkel en zetten ze zich in voor minder voedselverspilling. We spreken met Cristien, die sinds 2015 aan de slag is bij Lekkernassûh.

Den Haag is hongerig naar biologische groenten uit de regio

Lekkernassûh begon als een groep mensen uit Den Haag die op zoek was naar biologische groenten van lokale boeren voor een eerlijke prijs. Liselotte, een van de oprichters, wilde graag biologisch koken voor haar vrienden. Gaandeweg kwam ze erachter dat dit best wel duur zou worden. Dat vond ze eigenlijk heel raar. Ze ging op onderzoek uit en vond allerlei biologische boeren uit de omgeving van Den Haag die moeite hadden hun mooie producten kwijt te kunnen. Dit riep de vraag op “waarom kunnen we dat niet zelf direct bij de boeren inkopen en verkopen in de stad?”. Van het een kwam het ander en niet veel later reed Liselotte met een auto vol pompoenen de stad in en was deze binnen no time kwijt. Ze merkte dat Den Haag letterlijk hongerig was naar deze soort lokale, biologische groenten. Door dit grote succes, stonden ze bij Lekkernassûh voor een keuze. “Wordt het een sociale onderneming of kiezen we voor een andere vorm?” Ze kozen voor de laatste optie, namelijk het zo organiseren dat het voor- en door de gemeenschap georganiseerd is. Het was heel belangrijk om er een community omheen te bouwen. En dat maakt Lekkernnassûh zo’n bijzondere club.

De mensen die meewerken bij Lekkernassûh noemt Cristien liever geen “vrijwilliger”, maar gewoon medewerker. Ze vertelt dat ze Lekkernassûh ziet als een transitie-initiatief voor duurzaamheid. Daar hoort een duurzaam organisatiemodel bij. Ergens is het systeem met vrijwilligers niet duurzaam. Veel medewerkers zijn vaak mensen die een pakket krijgen als betaling. Deze mensen hebben vaak een kleine beurs en willen zich toch graag inzetten. Als vrijwilliger doe je vaak iets omdat het goed voelt, maar niet omdat je er iets voor terug wil. Bij Lekkernassûh willen ze graag iedereen waarderen, bijvoorbeeld in de vorm van een pakket.

Lekkernassûh is in essentie een initiatief dat ervoor wil zorgen dat lokaal, biologisch voedsel bij Haagse inwoners op hun bord komt. Maar het is meer dan dat. Lekkernassûh stelt vragen over ons huidige voedselsysteem en wat we normaal vinden. Is het normaal dat we sperziebonen uit Afrika overhalen, terwijl ze ook hier groeien? Waarom is biologisch voedsel zo duur? Is het normaal dat we heel het jaar door aardbeien willen eten? Ook al is de schaal waarop Lekkernassûh impact heeft relatief klein, zet het mensen wel aan het denken.

Want het kan anders. Cristien legt uit dat ze hun organisatie op een andere manier indelen, zonder traditionele hiërarchie. Dat maakt de organisatie weerbaar en dus duurzaam. Daarnaast kijken ze ook anders naar de relatie met de boeren. Een mooi voorbeeld hiervan is de relatie die ze met een boerin hebben. Ze hebben namelijk oogstaandelen. Dat betekent dat ze samen oogstplannen doorspreken en uiteindelijk ook een deel van de opbrengst krijgen. En ja, als de oogst een keer mislukt deelt Lekkernassûh ook mee in het verlies. Op deze manier laten ze zien wat er allemaal mogelijk is als je anders denkt.

Een flinke operatie

Ook al is het totaal niet verplicht om mee te werken als je een pakket wil, melden veel mensen zich aan om zich in te zetten bij Lekkernassûh. En dat is maar goed ook, want het is een flinke operatie. Producten moeten uitgezocht en ingekocht worden, pakketten worden samengesteld en er staat iedere week een markt waar de uitgifte plaatsvindt. De groei is overigens heel organisch gegaan vertelt Cristien. Waar ze in het begin alles een beetje houtje-touwtje deden, zijn er nu allerlei teams ontstaan, ook wel cirkels genoemd. Deze manier van werken is gebaseerd op het model van Holacracy. Dit model gaat uit van zelfsturende cirkels (bijvoorbeeld de cirkel inkoop of de cirkel markten) waarbij het niet wordt uitgekauwd hoe medewerkers hun werk moeten doen. Nieuwe werknemers kunnen zich gemakkelijk via de website aanmelden en daarbij aangeven in welke cirkel ze aan het werk willen. En die manier werkt, want de markt staat er elke week, 51 weken per jaar. Alleen tussen Kerst en Oud en Nieuw zijn ze gesloten.

Biologische groenten zijn natuurlijk niets nieuws. Al jaren kun je bij de meeste grootgrutters je groenten gewoon biologisch krijgen. Wat is dan het probleem waar ze bij Lekkernassûh tegenaan liepen? Vaak komen deze biologische groenten niet uit Nederland, maar leggen ze vele kilometers af met het vliegtuig. Waarom wordt er dan niet gekozen voor de boeren uit de buurt? Lokale boeren kunnen vaak het volume van biologische niet aan waar de supermarkten om vragen. Hierdoor stond het water bij sommige Nederlandse boeren bijna aan de lippen. Cristien: “Met Lekkernassûh geven we de boeren een manier om hun producten kwijt te kunnen en bieden we Den Haag een alternatief voor betaalbare lokale biologische groenten.” Transport wordt overigens zo duurzaam mogelijk gedaan. Zo rijden ze hun groenten gemakkelijk rond in ligfietsen en elektrische bakfietsen. En doordat deze groenten direct van de boer af komen, betekent het dat je altijd seizoensgroenten hebt. Soms heb zitten er dus groenten bij waar je misschien nog nooit van gehoord hebt. Dan leer je vanzelf hoe je dat klaarmaakt. Super leuk, lekker en leerzaam.

Waar komen die groenten toch vandaan?

De leveranciers van Lekkernassûh zijn zo lokaal mogelijk. Aanvankelijk keken ze naar een straal van 50km rondom Den Haag. Het vinden van de juiste leveranciers was ook niet zo moeilijk. De uitdaging zit hem nu vooral in het vinden van de hoeveelheden. Lekkernassûh is namelijk zo gegroeid waardoor het lastiger wordt in de hoeveelheden te voorzien. De lijst van leveranciers wordt dus steeds groter, maar gelukkig weten ze bij Lekkernassûh het tot nu toe altijd voor elkaar te krijgen. Dat komt ook mede door de goede relatie die ze hebben met de boeren. Bij de boerderij Hoeve Biesland in Delfgauw is er zelfs een extra stuk land ingericht speciaal om te voorzien in de vraag naar de pakketten.

Al die grote hoeveelheden zorgen natuurlijk wel weer voor een nieuwe uitdaging: logistiek. Hoe krijgt Lekkernassûh hun groenten elke week weer op de juiste plek? Cristien: “we willen voorkomen dat elke woensdag er tig vrachtwagens door de stad denderen om alle groentes op tijd te bezorgen” Tot nu toe gaat het nog goed, maar als er meer locaties bij komen wordt het lastiger. Dat puzzeltje zijn ze nu aan het oplossen.

Footprint verkleinen? Bewust omgaan met je voedsel helpt!

Lokaal en biologisch voedsel heeft ontzettend veel voordelen als het gaat om de impact op onze wereld. De factoren die meespelen zijn natuurlijk transport, want als iets niet overgevlogen hoeft te worden scheelt dit aanzienlijk. Verder is het verkorten van de supply-chain goed omdat het de lokale economie versterkt en lokale boeren zo beter hun spullen kwijt kunnen. En het biologisch boeren is veel beter voor het land. We hebben in Nederland onze landbouwgrond ontzettend verpest, waardoor er op sommige plekken amper nog insecten te vinden zijn. Een biologisch boerenbedrijf kan hier echt verandering in brengen.

Hoe ziet de toekomst van Lekkernassûh eruit?

Cristien: “Ik wou dat ik een glazen bol kon kijken. We zijn nu sinds een aantal weken een stichting. Voorheen opereerden we onder de vlag van Lokaal Voedsel Den Haag, maar nu zijn we een eigen stichting. Verder kijken we naar uitbreiding op andere locaties en wat we kunnen verbeteren. We verdubbelden tijdens corona in het aantal deelnemers, dus we hebben keihard gewerkt om onze logistiek op orde te krijgen. Mensen worden zich steeds bewuster van hoe het anders kan. En daardoor gaan we gewoon hard door. Onze droom is ook om met meer transitiepartijen samen te werken. Want als je samenwerkt, bereik je meer mensen en is je impact nog groter.”

Wil jij meer informatie, je aanmelden of zelfs meehelpen? Check dan www.lekkernassuh.org

Fotocredits: www.miralee.nl en www.finefocus.nl