‘De Vruchtenbuurt is de eerste Haagse wijk die van het gas af is’

Meer dan vier jaar geleden was er een groep bewoners uit de Vruchtenbuurt die vonden dat het anders moest in hun wijk. De projectgroep zag kansen om deze gezellige Haagse woonwijk te verduurzamen en besloten met elkaar er voor te gaan. Een groene, energiezuinige en duurzame Vruchtenbuurt was het doel. Fast forward naar 2018 en de Vruchtenbuurt werd benoemd als Groene Energie Wijk in het Haagse coalitieakkoord. De doelstelling werd daardoor nog serieuzer, in 2030 moet de wijk, net als de rest van de gemeente Den Haag, van het gas af zijn. Alsof dat nog niet genoeg was voor het initiatief Warm in de Wijk zeiden ze tegen elkaar: ‘laten we proberen wat eerder dan 2030 van het gas af te zijn’.

We spreken met Mirella, één van de oorspronkelijke initiatiefnemers, over haar wijk, het initiatief Warm in de Wijk en de coöperatie die recentelijk is opgericht. Want als het aan Mirella ligt, is de Vruchtenbuurt de eerste Haagse aardgasvrije wijk!

'Als coöperatie wordt je serieus genomen en krijg je echt iets voor elkaar'

Dit was niet de eerste keer dat we aan tafel zaten met iemand van Warm in de Wijk. Ruim twee jaar geleden spraken we met Bart. Tijdens dit gesprek werd het duidelijk dat ze bezig waren met het oprichten van een coöperatie. Inmiddels is dit een realiteit worden en zijn er ruim 250 bewoners lid geworden van de coöperatie en worden er meer dan 700 mensen op de hoogte gehouden. Dit doen ze door geregeld nieuwsbrieven te versturen, actief te zijn tijdens evenementen in de wijk en op social media of het organiseren van bewonersbijeenkomsten in de buurt.

Mirella: ‘Als coöperatie, een formele juridische entiteit, word je door grote samenwerkingspartners een stuk serieuzer genomen. We zijn volwaardig gesprekspartner voor NetVerder (onderdeel van de Stedin Groep) en Dunea of de gemeente Den Haag. Het vergroot zo onze legitimiteit. Afspraken maken en echt iets voor elkaar krijgen wordt dan realistischer. Bovendien, en dat is even zo belangrijk, geeft het bewoners ook iets échts waar ze zich bij kunnen aansluiten. Zo kunnen we gezamenlijk één stem laten horen.’.

Haalbaarheidsproject duurzaam verwarmen

Een andere doelstelling die in de loop van de jaren wat opgekrikt is, was de droom van Bart om een pilotproject te realiseren met een tijdelijke duurzame bron die 20 tot 30 huishoudens kon verwarmen. Op de vraag hoe het daarmee stond, antwoordde Mirella lachend: ‘Bart droomt nog steeds, gelukkig worden de dromen wel iets helderder en komen ze ook steeds dichterbij.’.

Warm in de Wijk heeft in 2018 een haalbaarheidsonderzoek laten uitvoeren door IF Technology waarin gekeken werd naar potentiële bronnen om duurzaam te verwarmen. Twee van deze bronnen halen warmte uit water, ook wel aquathermie genoemd. De derde bron krijgt warmte uit de retourleiding van de geothermiecentrale aan de Leyweg. Bij elkaar opgeteld zouden deze bronnen ongeveer 3500 van de 4500 woningen in de Vruchtenbuurt kunnen verwarmen, was een van de uitkomsten van het onderzoek.

Op dit moment praat Warm in de Wijk met de gemeente, NetVerder (onderdeel van de Stedin Groep) en Dunea over een project om niet 20 tot 30, maar 500 woningen mee te nemen in het pilotproject. Deze woningen worden dan aangesloten op een van de bovengenoemde bronnen. Mirella: ‘Uiteraard moet er nog een hoop afgestemd en geregeld worden, zoals de temperatuur waarop we gaan verwarmen en welke bron het beste is. Dit leggen we voor tijdens de komende ALV van de coöperatie.’.

Dit aantal is wezenlijk groter dan de 20 tot 30 waar het de vorige keer over ging. Mirella: ‘Het moet natuurlijk wel een beetje interessant worden voor de grote stakeholders. Met 500 huishoudens hebben we straks ook echt een verhaal waarmee we letterlijk langs de deuren kunnen gaan.’.

‘Zet ‘m op 70!’ haalde deelnemers letterlijk van hun koudwatervrees af.

Om een antwoord te krijgen op de vraag over welke temperatuur geschikt is om de woningen in de Vruchtenbuurt te verwarmen, is vorig jaar het proefproject Zet ‘m op 70! afgerond. De 70 bewoners die meededen met deze proef, zetten tijdens het stookseizoen hun cv-ketel op 70 graden om te kijken of dit hun wooncomfort beïnvloedde. De resultaten van deze laagdrempelige proef waren ontzettend interessant en nuttig. Mirella: ‘Het was laagdrempelig, omdat bewoners alleen hun deur open hoefden te zetten voor de monteur die de ketel afstelde. Verder vulden ze een paar enquêtes in en wij verwerkten samen met de TU Delft de resultaten.’.

Allereerst zorgde deze proef ervoor dat deelnemers zelf in staat werden gesteld iets te doen en bij te dragen aan de energietransitie in hun wijk. Hierdoor vergroot je de betrokkenheid van de bewoners en geeft het een ‘boost’ aan de naamsbekendheid van Warm in de Wijk. Mirella: ‘Overal in de wijk waren we te zien met posters en waren we zelfs te horen op landelijke radio en televisie.’. Verder zorgde de proef ervoor dat deelnemers letterlijk hun koudwatervrees kwijtraakten. Ze hebben meegemaakt dat het gewoon net zo comfortabel warm is in de koude periodes als met een hogere temperatuur.’

Mirella: ‘Hiermee laten we ook zien dat je oudere woningen gewoon met een lagere temperatuur kunt verwarmen, mits er een bepaalde mate van isolatie is. Isolatie is een voorwaarde: daarmee bespaar je energie en uiteindelijk ook geld in je portemonnee.’.

Samen met de buurt ‘Je vindt elkaar in een gemeenschappelijke interesse en streeft samen een doel na.’

Het project Zet ‘m op 70! is maar een van de voorbeelden waarmee Warm in de Wijk de buurt betrekt. De leden van het initiatief gaan regelmatig de wijk in met ludieke acties (bijvoorbeeld met een reusachtige houten thermometer), houden ledenvergaderingen en bijeenkomsten, faciliteren werkgroepen en zijn actief op social media. De communicatieactiviteiten zijn altijd bedoeld om te zorgen voor meer verbinding tussen bewoners onderling en tussen bewoners en de duurzame voorlopers.

Samenwerken met andere partijen is volgens Mirella ook een essentieel onderdeel van het werk. Zo werkt Warm in de Wijk samen met onder andere De Groene Mient, HOOM of andere zakelijke partijen.

De reden dat wijkgenoten met de verduurzamingsmaatregelen meedoen, lopen ook ontzettend uiteen. De een doet het vanuit de klimaatoverwegingen, de ander vanwege financieel gewin, vrijetijdsbesteding of vanwege de interesse in de technologische ontwikkelingen.

Mirella: Wat we veel horen is dat het werk ook zorgt voor ontzettend veel sociale cohesie in de wijk. Mensen leren elkaar echt kennen, bij de werkgroepjes of bij de bewonersbijeenkomsten. Het is natuurlijk zo dat je je eigen buren en je straat wel kent, maar daarbuiten niet echt. Ik ken nu mensen uit de Ananasstraat en ik woon in de Tomatenstraat, dat is winst toch?! Je vindt elkaar in een gemeenschappelijke interesse en streeft samen een gemeenschappelijk doel na.

Hoe ziet de toekomst eruit voor Warm in de Wijk?

Warm in de Wijk is begonnen met het opleiden van de eerste Energiecoaches in hun wijk, in samenwerking met HOOM. Zij worden gekoppeld aan bewoners die een oriënterend gesprek willen met iemand die kennis van zaken heeft voor wat betreft het verduurzamen van een woning, en daarnaast de wijk ’en het soort huizen goed kent. En omdat deze coaches nauw betrokken zijn bij Warm in de Wijk, zijn ze ook op de hoogte van de laatste ontwikkelingen.

En op de vraag hoe de toekomst eruit ziet antwoordt Mirella: ‘De Vruchtenbuurt is de eerste wijk van Den Haag die van het gas af is.’. Het project waarbij 500 woningen van het gas af gaan zal hier in ieder geval een mooie start voor zijn. ‘En hopelijk kunnen we andere initiatieven inspireren’, zegt Mirella. ‘Een tip die we in ieder geval aan een ander initiatief willen meegeven is dat je het vooral leuk moet houden. Ga ook eens informeel bij elkaar zitten en heb het gezellig. Er komen genoeg uitdagingen op je pad, maar we hebben altijd veel plezier in ons werk.’.